Fabrieksgeheimen

Fabrieksgeheimen

nieuwbouw 6 grondgebonden split-level woningen met parking

Tilburg

2013 – 2022

Bezien we de huidige stadsplattegrond van Tilburg dan kunnen we een fijnmazig stelsel van continue, lineaire elementen opgespannen tussen driehoekige open ruimten ontwaren. Dit historische netwerk van verbindingswegen en heerdgangen, dat haar oorsprong heeft in een ruraal landschap van dekzandgronden, organiseert tot op heden het stedelijk weefsel van Tilburg. In het onderzoeksatelier Verborgen Stad onderzochten we deze historische lintstructuur en haar merites voor toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen. De gelijknamige publicatie toont de resultaten van dit onderzoeksatelier. De lintstructuur bleek verrassend poreus: smalle, schijnbaar ontoegankelijke openingen in de dichte bebouwing aan het lint verschaffen toegang tot een bonte verzameling van open ruimten. Poriën die omwonenden zich hebben toegeëigend, als ruimten voor sociale interactie, als collectieve ruimten. In de gangbare perceelsgewijze private ontwikkeling in het lint is er echter niet of nauwelijks aandacht voor deze betekenisvolle collectieve ruimten. Verborgen Stad verschuift het primaat van de bebouwing naar de open ruimten in en achter het lint en legt de nadruk op het samengaan van bebouwing en collectieve ruimte. Een samengaan dat niet alleen plaats neemt, maar, met de toevoeging van een gemeenschappelijke ruimte, ook aan de plaats geeft.

In het ontwerp voor de nieuwbouw in de lintstructuur aan de Korvelseweg en Trouwlaan in Tilburg wordt de historie van het lint opgepakt en haar verhaal weer levendig gemaakt. Hof, dakvorm, volume, verhoudingen en materiaalgebruik vormen een eigentijdse interpretatie van de oorspronkelijke industriële bebouwing met binnengebied die op de Korvelseweg en de Trouwlaan te vinden was. Twee maal drie woningen omzomen de in het lint bekende ruimte voor het collectief. Boven op een half verdiepte stallingsgarage voor acht voertuigen voegt een collectief dakterras gemeenschappelijkheid toe aan het plan en vormt het de gezamenlijke huiskamer voor de nieuwe bewoners. De split level indeling van de woningen verbindt het hoger gelegen dakterras weer met de straat. Door te opteren voor een split level indeling met grote verdiepingshoogten krijgen de smalle woningen, ondanks een smalle beukmaat, veel licht en ruimte, maken ze veel contact met de straat en zijn ze flexibel in gebruik. Zelfs een invulling met de van oudsher kleine bedrijvigheid direct aan de straat is mogelijk.

Aan de Trouwlaan laat een smalle opening tussen het bestaand pakhuis en de nieuwbouw ruimte voor een inrit tot de collectieve binnenwereld. Via een verdiept liggende parking wordt een gezamenlijk dakterras voor de bewoners ontsloten. Een verzinkt stalen pergola verwijst ook hier naar het industrieel verleden, maar zorgt eveneens voor een ‘plafond’ dat geborgenheid verschaft. Grote glaspuien zorgen voor openheid van de woningen richting het gezamenlijk terras, waarbij de afstand tussen de beide gevels een gevoel van privacy laat voortbestaan. Houten geveldelen boven de puien geven het binnenterrein een zachte uitstraling. De naar buiten draaiende luiken zorgen voor een levendig gevelbeeld. Een gecementeerde erfscheidingsmuur met penanten geeft het binnenterrein een doorleefd uiterlijk en intiemere schaal. Een lichte warm grijze kleur smelt de kozijnen, houten geveldelen en erfscheidingsmuur tot een geheel. Samen met de vergrijzende houten vlonderdelen en verlichting in de vorm van grote bolvormige armaturen maken zij het binnengebied tot een gezamenlijk huiskamer. En laat zo de historisch aanwezige identiteit van een collectief binnengebied in de lintstructuur op een eigentijdse wijze voortleven in een nieuw stuk stad.

tekst en tekeningen: Ontwerplab

foto’s: Mick Visser