Vredeskerk

In Tilburg is de voormalige Vredeskerk herbestemd tot een co-living omgeving voor ‘young professionals’. Het gehele woonprogramma is gesitueerd in de zijbeuken, waardoor het imposante middenschip vrij blijft voor een diversiteit aan plekken om te wonen, werken en ontspannen.

De wederopbouwkerk is ontworpen door architect H. Pontzen in 1954. De naoorlogse, traditionele architectuur van de kerk kenmerkt zich door de orthogonale vormentaal die ontdaan is van ornamentiek. Op die manier wordt er teruggegrepen op vroegchristelijke vormen. Het gebouw bevat een verzorgde, sobere detaillering. Dit materiaalgebruik en deze detaillering zorgen ervoor dat het gebouw tijdloos oogt, en zich haast stijlloos voordoet. Het maakt de kerk uitermate geschikt voor herbestemming, hetgeen actueel werd in 2015 nadat de kerk uit haar eredienst werd onttrokken.

Zowel het exterieur als het interieur kenmerkt zich door een robuust uiterlijk, samengesteld uit materialen die de tand des tijd weten te doorstaan. Het gebouw doet zich massief en volumineus voor, en is na ruim een halve eeuw nog steeds mooi. Binnen ontstaat een mooi contrast tussen massa en leegte. Het licht dat door de dikke muren binnendringt zorgt voor een bijzondere sfeer.

Het behoud van deze karakteristiek was uitgangspunt voor de herbestemming. Het is gelukt om de karakteristieke leegte te behouden door het nieuwe programma van kleine wooneenheden in de zijbeuken te plaatsen. Het lege middenschip dient op haar beurt als verlengde van de woning. Hier kan gewerkt worden en is ruimte voor ontspanning. Deze vorm van co-living vergroot het wooncomfort en de sociale cohesie binnen het gebouw.

Het nieuwe programma bevindt zich achter de bestaande kolomstructuur. De gevels van de woningen zijn uitgevoerd in materialen die voortborduren op het bestaande robuuste karakter van de kerk. Door opnieuw te ontwerpen met hoogwaardige, sobere materialen wordt op subtiele wijze een tijdslaag toegevoegd aan het gebouw. Er ontstaat een spannende gelaagdheid tussen oud en nieuw.

Aan het kwalitatieve exterieur van het gebouw is weinig veranderd. In het ritme van de bestaande terugliggende vensters zijn nieuwe openingen gezaagd om daglicht in de woningen te brengen. De kozijnen zijn achter het metselwerk geplaatst en de dagkanten zijn afgewerkt met metalen zetwerk. Ook hier gaat het ontwerp uit van het behouden van de karakteristiek van het gebouw door met de nieuw toegevoegde tijdslaag geen verstoring te veroorzaken.

De ‘kracht van het laten’ staat in dit ontwerp centraal. Allereest is de kerk behouden door haar een nieuwe toekomst te geven. We hebben een ontwerphouding aangenomen waarin we bewust zo min mogelijk hebben verwijderd van het bestaande gebouw en waar we zo min mogelijk nieuwe materialen en middelen hebben toegevoegd. Daarnaast zijn nieuwe toevoegingen zoveel mogelijk in houtbouw gerealiseerd. Op die manier zijn er duurzame materialen toegevoegd, die met hun natuurlijk uitstraling toch naadloos passen binnen het kleurenpalet. De kerk is niet in zijn geheel geïsoleerd en verwarmd, maar enkel op de verblijfsplekken die dat nodig hebben.

Door behoud van de kwaliteit van de kerk en het toevoegen van nieuw, maar ingetogen programma, zal het woongebouw ook in de toekomst de tand des tijd doorstaan.