Woningbouw Tobias Asserlaan

PLANPROCES

In de jaren ‘60 zijn aan de Tobias Asserlaan in Tilburg, aan de rand van de toenmalige nieuwbouwwijk ’t Zand, vijf identieke portiek-etageflats gebouwd. In 2014 waren drie van deze vijf gebouwen in eigendom van TBV Wonen. In dat jaar stelde TBV Wonen zich de vraag naar de toekomstbestendigheid van deze drie, inmiddels verouderde flats en naar de keuze voor renovatie of vervangende nieuwbouw. Na een zorgvuldige afweging heeft TBV Wonen gekozen voor vervangende nieuwbouw. Belangrijke factoren in deze afweging waren onder andere een hoge ambitie met betrekking tot energiezuinigheid, de levensloopbestendigheid van de woningen in relatie tot veroudering van de populatie in ’t Zand, en de mogelijkheid om toekomstige huurders te betrekken bij het bedenken van de nieuwe woningen.

De toekomstige bewoners zijn vanaf het begin intensief betrokken geweest bij het ontwerpproces. Ze konden meedenken over het woonconcept, de gebouwtypologie, de woonomgeving en de indeling van hun eigen appartement. Hun inbreng is zoveel mogelijk meegenomen in het ontwerp. De toekomstige bewoners hebben door deze betrokkenheid al in een vroeg stadium elkaar leren kennen en zo is er een hechte woongemeenschap ontstaan.

STEDENBOUW

De wijk ’t Zand is een “stempelwijk” uit de jaren ’60 die een sterke ruimtelijke samenhang heeft en die wordt gekenmerkt door “licht, lucht en ruimte”. De gebouwen in de wijk zijn helder en rationeel van opzet en de architectuur van de wijk heeft de optimistische toon die de jaren ’60 kenmerkt.

De reeks van vijf oorspronkelijke gebouwen aan de Tobias Asserlaan maakt onderdeel uit van de rand van de wijk en bestaat uit gestapelde woningen, met een eenvoudige gebouwvorm in middelhoogbouw. Het midden van de wijk bestaat overwegend uit laagbouwwoningen. De drie nieuwe gebouwen continueren, in ruimte en tijd, het karakter van de plek en bieden (nog steeds) een open verkaveling met veel groen waarin gebouwen vrij en alzijdig in de ruimte staan. Net als in de oude situatie komt het groen zoveel mogelijk tegen de gevels van de gebouwen en in tegenstelling tot de oude situatie is de plint van het gebouw zoveel mogelijk “geactiveerd” door bewoning. Waar dit niet mogelijk was (door de plaatsing van de noodzakelijke bergingen) is de plint op een beeldende manier voorzien van de namen van de gebouwen: Tobias, Bernard en Vincent (TBV).

ARCHITECTUUR

De wens van de nieuwe bewoners om per gebouw één gemeenschappelijke entree te hebben betekende dat de portieketage-typologie van de oude flats is ingewisseld voor een galerij-typologie. In de afzonderlijke appartementen is, centraal in de plattegrond, een “technische kern” gecreëerd waaromheen vele plattegrondvarianten zijn te maken. Bewoners hebben van de geboden mogelijkheid gebruik gemaakt om, met professionele ondersteuning, hun individuele, ideale plattegrond te bedenken.

In de gevels van de nieuwe gebouwen zijn architectonische motieven uit de jaren ’60 opnieuw geïnterpreteerd: horizontale vloerbanden, bakstenen gevelpenanten en gevelopeningen van vloer tot vloer. Net als in de oude gebouwen worden de individuele woningen niet benadrukt in de verschijningsvorm. Een afwisselend gevelpatroon van doorlopende en losse balkons vermijdt de dwangmatige herhaling die vele jaren ’60-gebouwen kenmerkt.

TBV Wonen heeft vol ingezet op het energiezuinig maken van de woningen. Het eerste gebouw, Tobias, is volledig Nul-op-de-Meter (NOM). Een grote “wing”, boven de bovenste galerij van Tobias, vergroot het dakoppervlak en creëert ruimte om extra elektriciteit via PV op te wekken.